Zagadka mocy młodego jęczmienia
Jęczmień jest jedną z najstarszych roślin uprawnych, ale badania nad wyjątkowymi właściwościami tej rośliny liczą sobie mniej niż sto lat. Zawdzięczamy je amerykańskiemu agrochemikowi Charlesowi Schnabelowi
Autor: Inga Kazana
Doktor Schnabel zauważył, że kury z jakiegoś powodu wybierają raczej młodsze niż starsze pędy zielonych zbóż. Zaczął analizować pokarm preferowany przez swoje stado i sformułował wnioski, które stały się fundamentem dzisiejszej wiedzy o wyjątkowych właściwościach młodego jęczmienia.
Co odkrył dr Schnabel?
Zauważył, że młode zboża osiągają swój szczyt pod względem zawartości substancji odżywczych tuż przed fazą intensywnego rozwoju. Jednocześnie spostrzegł, że zwierzęta żywiące się trawą, nigdy nie wybierają pędów będących w późniejszych fazach rozwojowych, jeśli mają do wyboru młodsze części rośliny. Zwierzęta instynktownie wyszukują młode pędy, czyli najcenniejsze pod względem odżywczym. Z kolei rośliny celowo gromadzą wszystkie najważniejsze substancje odżywcze w młodych pędach, ponieważ… chronią się w ten sposób przed definitywnym unicestwieniem. W tej wczesnej fazie rozwoju ścięta przez człowieka czy zwierzę roślina ma bowiem szansę odrosnąć i wypuścić nowe pędy. Później już nie. Dlatego właśnie w okresie, w którym trawy mają szansę na „drugie życie”, młode pędy zbóż wabią zwierzęta większą ilością substancji odżywczych, „odciągając” je od bardziej dojrzałych roślin.
Coś więcej niż suplement
Pod względem odżywczym młody jęczmień zbliżony jest do liściastych zielonych warzyw. Stanowi skoncentrowane źródło prawie trzech tuzinów witamin i minerałów. Znajdziemy w nim witaminy A, B1, B2, B3, B6, B12, C, E i K oraz kwas foliowy (witaminę B9) i kwas pantotenowy (witaminę B5). Zawiera minerały takie jak wapń, żelazo, potas, magnez, sód i fosfor, a także chlorofil, błonnik i enzymy. W niewielu innych roślinach znajdziemy też wszystkie dziewięć niezbędnych aminokwasów, których ludzki organizm sam wytworzyć nie potrafi i trzeba dostarczać je z pożywieniem. Zdaniem prekursora nauki o właściwościach odżywczych młodych zbóż dr. Charlesa Schnabela, mogą być one najtańszym i najlepszym źródłem witamin w diecie człowieka. Jego opinię podzielają Japończycy – w Kraju Kwitnącej Wiśni ekstrakt z zielonego jęczmienia jest bardzo popularny. Tam właśnie pracuje jeden z najlepszych współczesnych ekspertów zajmujących się zdrowotnymi i odżywczymi właściwościami młodego jęczmienia – farmaceuta dr Yoshihide Hagiwara, autor książki „Green Barley Essence”. Doktor Hagiwara uważa, że ekstrakt z młodego jęczmienia jest czymś więcej niż suplementem, bo oprócz mnóstwa witamin i minerałów zawiera enzymy, które regulują metabolizm i trawienie, a także ułatwiają wchłanianie innych cennych mikroelementów. Wspólnie z dr. Jasuo Hotta, specjalistą inżynierii genetycznej z Uniwersytetu Kalifornijskiego, zauważyli, że obecność ekstraktu z młodego jęczmienia trzykrotnie przyspiesza naprawę uszkodzonego DNA. Ta właściwość młodego jęczmienia może mieć duże znaczenie w zapobieganiu i leczeniu nowotworów, a także w opóźnianiu starzenia organizmu.
Zielona broń na komórki raka
Młody jęczmień jest wyjątkowo silnym antyutleniaczem, który pomaga organizmowi zwalczyć komórki nowotworowe. Według dr. Allana L. Goldsteina z Wydziału Biochemii Akademii Medycznej w Waszyngtonie swoje antyrakowe właściwości młody jęczmień może zawdzięczać zawartości bursztynianu alftokeferolu (silny związek witaminy E). Choć mechanizm jego działania nie jest znany, zaobserwowano, że może on hamować rozwój kilku rodzajów nowotworów, w tym białaczkę, guzy mózgu i raka prostaty. Zespół dr. Goldsteina przeprowadził doświadczenie: wyeksponował białaczkowe komórki rakowe na odwodniony ekstrakt z młodego jęczmienia. Ekstrakt zabił praktycznie wszystkie z nich! Zachęceni takim wynikiem naukowcy postanowili sprawdzić, jak młody jęczmień działa na komórki nowotworowe guza mózgu. Tym razem zostało wyeliminowanych od 30 do 50 proc. komórek raka. Ale już w przypadku trzech typów komórek nowotworowych raka prostaty ekstrakt z zielonego jęczmienia zdołał unieszkodliwić od 90 do 100 proc. z nich. Badania przeprowadzone w innych ośrodkach wykazały, że może wspomagać również leczenie nowotworów piersi.
Korzyści ze stosowania ekstraktu z młodego jęczmienia
Oczyszcza organizm. młody jęczmień wspomaga detoksykację i obniża poziom pestycydów w organizmie.
Obniża ryzyko miażdżycy. redukuje poziom lipidów w osoczu krwi.
Wspiera układ nerwowy. przedłuża życie neuronom, a także stymuluje powstawanie i różnicowanie komórek nerwowych oraz synaps. W efekcie wspomaga uczenie się, pamięć i wyższe procesy myślowe, takie jak planowanie czy logiczne i abstrakcyjne myślenie.
Pomaga w odchudzaniu. Zawiera dużo rozpuszczalnego błonnika, a ten zwiększa uczucie sytości i opóźnia opróżnianie żołądka. Natomiast błonnik nierozpuszczalny pobudza perystaltykę jelit, zapobiegając zaparciom, które często pojawiają się u osób w trakcie odchudzania.
Działa antynowotworowo i odmładzająco. ponieważ jęczmień jest bardzo silnym antyoksydantem, potrafi niszczyć komórki rakowe i naprawiać uszkodzone DNA.
Istnieje duże prawdopodobieństwo, że redukuje skutki starzenia się skóry pod wpływem słońca.
Wspomaga leczenie trądziku i innych stanów zapalnych skóry.
Łagodzi objawy reumatyzmu. wiele badań wskazuje, że zielony jęczmień ma naturalne właściwości przeciwzapalne.
Co w nim znajdziemy?
Ekstrakt z młodego jęczmienia zawiera 11 razy więcej wapnia niż mleko krowie, 5 razy więcej żelaza niż szpinak i więcej białka niż stek z polędwicy. w około 2 łyżeczkach (6 g) sproszkowanego ekstraktu trawy jęczmiennej znajdziemy:*
Kalorie: 17
Białko: 1,4g
Wapń: 30mg
Żelazo: 3mg
Potas: 170mg
Witamina A: 3.120jm
Witamina B1: 15mcg
Witamina B2: 140mcg
Kwas foliowy: 52mcg
Witamina B12: 1,7 mcg
Witamina C: 19mg
Chlorofil: 32,6mg
* wartości odżywcze mogą się różnić w zależności od czasu zbioru i techniki przetwarzania rośliny
Odmładza i uspokaja
Japończycy to społeczeństwo, które z jednej strony przykłada dużą wagę do zdrowego odżywiania, a z drugiej żyje w dużym stresie wynikającym z tempa życia i intensywności pracy. Nic dziwnego więc, że młody jęczmień jest w tym kraju powszechnie spożywany jako tzw. żywność funkcjonalna (prozdrowotna). Nie jest też zaskoczeniem, że właśnie tam szuka się szczególnie intensywnie preparatów wspomagających redukcję stresu i zmniejszających efekty długotrwałego napięcia – depresji czy spadku zdolności poznawczych. W tej roli został obsadzony również młody jęczmień. W badaniu – jak na razie na myszach – japońscy naukowcy udowodnili, że suplementowanie się młodym jęczmieniem w okresie wzmożonego stresu chroni mózg przed spadkiem poziomu serotoniny (neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za dobry nastrój) czy obumieraniem komórek hipokampa (struktury, w której zachodzą procesy pamięciowe).
Na dolegliwości skórne
Inspirujące dla nas może być także to, że w Japonii młody jęcz- mień stosuje się również w leczeniu różnego rodzaju dolegliwości skórnych – od trądziku po egzemę. Doktor Hagiwara przypuszcza, że efekt terapeutyczny jest w tym przypadku wynikiem pobudzenia wzrostu nowych komórek oraz antybakteryjnego działania chlorofilu. Japońscy lekarze dermatolodzy zauważyli, że zastosowanie ekstraktu z trawy jęczmiennej przez pacjentów z chorobami skóry przyspiesza proces zdrowienia i znikania zmian skórnych. Odkryli też, że saponaryna (związek z grupy flawonoidów), znajdująca się w soku z zielonego jęczmienia, może zapobiegać niekorzystnym zmianom, jakie pod wpływem słońca zachodzą w skórze. A to właśnie promieniowanie UV jest główną przyczyną przedwczesnego starzenia się skóry – utraty napięcia, powstawania zmarszczek, przebarwień i rozszerzania naczynek, nie mówiąc już o nowotworach, w tym najgroźniejszym – czerniaku. Z tego powodu stosowanie kremów chroniących przed promieniami UV warto wspomóc zażywaniem ekstraktu z młodego jęczmienia.
Jak jeść młody jęczmień?
Pamiętajmy, że traw zbóż nie jada się w postaci sałatek czy surówek. Młody jęczmień dostępny jest w formie sproszkowanego soku oraz rozdrobnionej lub sproszkowanej trawy jęczmiennej. Rozdrobniona lub sproszkowana trawa jęczmienna wchodzi w skład zyskujących coraz większą popularność suchych mieszanek roślinnych przeznaczonych do rozpuszczania w wodzie, sokach, koktajlach czy jogurtach. Jest też stosowana jako innowacyjna baza w kapsułkowanych suplementach diety. Proszek z zielonego jęczmienia uzyskuje się przez wyciśnięcie soku, który następnie suszy się za pomocą odparowania wody pod ciśnieniem w niskiej temperaturze. Dzięki temu zachowane są zdrowotne właściwości młodego jęczmienia. Proszek z rozdrobnionej trawy natomiast uzyskuje się podczas suszenia przez dłuższy czas. Jęczmień w postaci proszku najlepiej rozpuścić w chłodnej wodzie lub dodać do soku owocowego i spożywać go na pusty żołądek pół godziny przed posiłkiem lub po jedzeniu. Efekt działania młodego jęczmienia powinien się pojawić w ciągu trzech miesięcy. Wiele przepisów podaje sposoby na łączenie młodego jęczmienia z musli, otrębami, jogurtem lub napojem sojowym i dowolnymi świeżymi owocami. Warto pamiętać, że pod wpływem wysokiej temperatury młody jęczmień traci część swych cennych właściwości, jednak poza tym nie ma przeciwwskazań do jego smażenia czy gotowania.
Przepisy na dania z zielonym jęczmieniem
Młody jęczmień będzie idealnym dodatkiem do zup-kremów, chłodników (zwłaszcza tych na bazie jogurtu czy napoju sojowego). Dobrze komponuje się z ogórkiem, cukinią, papryką, botwinką, szczypiorem, koperkiem.
Przykładowy przepis na pożywne śniadanie z wykorzystaniem jęczmienia:
- 200 ml napoju sojowego pół średniej cukinii
- po łyżce płatków owsianych, otrębów, jęczmienia lub suchej mieszanki roślinnej z młodym jęczmieniem
Wykonanie: płatki i otręby należy ugotować w napoju sojowym do zgęstnienia. Cukinię zetrzeć na tarce o dużych oczkach, a następnie odcisnąć nadmiar wody i dodać warzywo i młody jęczmień/suchą mieszankę roślinną z młodym jęczmieniem do gęstej owsianki. Wymieszać i przez chwilę gotować.
