Czy zdarza ci się, że po wypiciu wytrawnego wina lub spożyciu tłustego posiłku odczuwasz dyskomfort w przełyku polegający na uczuciu pieczenia za mostkiem – zgagi, pustego odbijania się? 

autor: Magdalena Makarowska

Cierpisz na przewlekłe zapalenie gardła i krtani trudne do wyleczenia, masz chrypkę lub dziwny kaszel, nudności, odczuwasz ból w klatce piersiowej, a objawy nasilają się wczesną wiosną lub późną jesienią? Do tego żyjesz w ciągłym biegu i jesteś pod wpływem permanentnego stresu, palisz papierosy i pozwalasz sobie na relaks w obecności drinka? Wyżej opisane dolegliwości stają się coraz bardziej uciążliwe? Nie zwlekaj, wybierz się do lekarza, aby sprawdzić, czy nie cierpisz na refluks.

Choroba refluksowa przełyku to schorzenie, podczas którego dochodzi do patologicznego zarzucania treści pokarmowej z żołądka do przełyku. Ponieważ w żołądku jest kwas solny, podczas cofania się pokarmu podrażnia on błonę śluzową przełyku, co objawia się tzw. zgagą. Aby przekonać się, czy to tylko okresowe schorzenie, czyli refluks fizjologiczny, związany ze stresem, osłabieniem odporności, spożywaniem alkoholu lub otyłością, czy choroba refluksowa, która prowadzi do częstych dolegliwości oraz stanów zapalnych w przełyku, należy niezwłocznie skorzystać z porady lekarskiej. Choroba może powstawać w przebiegu innych chorób takich jak cukrzyca, twardzina układowa lub być związana z nałogiem alkoholowym, ale także z przyjmowaniem niektórych leków, np. stosowanych w chorobie niedokrwiennej serca, chorobach płuc, nadciśnieniu czy antykoncepcji. W chorobie refluksowej zarzucanie treści pokarmowej jest częste, powtarzalne, niezależne od spożywanego posiłku ani od pory dnia. Przyczyną choroby mogą być dysfunkcje dolnego zwieracza przełyku, zaburzenia opróżniania żołądka lub ciąża oraz nadmierna masa ciała. Leczenie obejmuje farmakoterapię, a czasami zabieg operacyjny. Zalecana jest też zmiana trybu życia z ewentualną redukcją nadwagi. Dlatego pierwszym krokiem (zaraz po wizycie lekarskiej) w walce o to, by zapobiec uciążliwym dolegliwościom, jest zadbanie o styl życia.

Unikaj alkoholu, palenia papierosów oraz picia mocnej kawy na czczo. Nie dźwigaj ciężkich przedmiotów oraz unikaj zbyt dużej aktywności fizycznej (szczególnie podnoszenia ciężarów, schylania, skakania, głębokich skłonów) bezpośrednio po posiłku. Nie noś obciskającej brzuch odzieży.Unikaj pozycji leżącej bezpośrednio po posiłku – przydatne okazuje się podniesienie wezgłowia łóżka.Spożywaj posiłki bez pośpiechu, w spokoju, żując dokładnie każdy kęs. Ważna jest również zmiana sposobu żywienia:

Spożywaj pięć małych objętościowo posiłków w ciągu dnia, nie przejadaj się.  Spożywaj ostatni, lekkostrawny posiłek 3 godziny przed snem oraz nie podjadaj.

Unikaj produktów, które nasilają dolegliwości (tłuste, ostre, kwaśne, słodkie).Posiłki nie powinny być zbyt gorące ani zbyt zimne.

Wyklucz z diety produkty drażniące, które mogą wpływać negatywnie na przewód pokarmowy: ocet, musztarda, cytrusy, soki, przetwory pomidorowe, mięta, potrawy kwaśne, ostre, ciasta zawierające drożdże. Staraj się nie jeść produktów tłustych, które zbyt długo zalegają w żołądku – kiełbasy, wędliny konserwowane, parówki, pasztety, wyroby wędzone, a także słodkie maślane kremy, sosy, tłuste wyroby mleczne, tj. żółte sery, czy chipsy i fast foody. Wyklucz mocną kawę, herbatę, napoje energetyzujące, alkohol i napoje gazowane.

Unikaj smażenia. Wybieraj gotowanie w wodzie, duszenie, pieczenie w rękawie lub papierze do pieczenia, gotowanie na parze.

Co zatem jeść?

Przede wszystkim potrawy lekkostrawne, świeże, delikatne w smaku. Poniżej znajdziecie listę produktów dozwolonych, z których można przyrządzić naprawdę pyszne potrawy:

maślanka, mleko i jogurty odtłuszczone, chude sery, np. serwatkowe, serki homogenizowane bez cukru, napoje roślinne – sojowy, ryżowy, owsiany, migdałowy, kokosowy; pieczywo żytnie nierazowe, orkiszowe, graham, owsiane (zależnie od indywidualnej tolerancji); drobne kasze typu bulgur, kuskus, jęczmienna, orkiszowa, jaglana, ryż paraboliczny i jaśminowy, komosa ryżowa;płatki ryżowe, owsiane, jaglane, orkiszowe; drobne makarony – pszenne, orkiszowe, jaglane, ryżowe; chude mięso – drób, cielęcina, wołowina, pieczone mięso na kanapki, nietłuste i niewędzone ryby – dorsz, pstrąg, leszcz, sola, morszczuk, mintaj, okoń;jajka gotowane na parze, na miękko, niesmażone;oleje roślinne do gotowania – olej rzepakowy, masło klarowane, oliwa z oliwek oraz do potraw na zimno olej lniany, krokoszowy, z wiesiołka, sezamowy – w ograniczonych ilościach do 4 łyżek dziennie; warzywa wszystkie z wyjątkiem pomidorów, cebuli, czosnku, kapusty, szparagów, porów, karczochów oraz warzyw strączkowych;niekwaśne owoce – arbuz, melon, mango, kaki; należy wykluczyć cytrusy, jabłka oraz te, po których nasilają się dolegliwości; delikatne przyprawy i zioła – koperek, rumianek, cząber, majeranek, lubczyk; wykluczyć chilli, curry, pieprz i chrzan; rumianek, delikatne herbaty owocowe; unikać mięty i napojów gazowanych oraz soków owocowych;mielone siemię lniane na czczo.

Pamiętajmy o tym, że zalecenia są ogólne, a każdy indywidualnie może reagować na niektóre potrawy czy produkty, dlatego należy obserwować i eliminować te, po których dochodzi do nasilenia niekorzystnych reakcji. Przestrzeganie zasad diety lekkostrawnej z ograniczeniem potraw drażniących wpływa na zmniejszenie, a nawet ustąpienie objawów, niemniej jednak należy przestrzegać zaleceń lekarskich i nie leczyć się na własną rękę, ponieważ niekiedy objawy refluksu mogą być objawami niezdiagnozowanej, poważniejszej choroby.

Jeśli mamy jakiekolwiek wątpliwości co do stosowania zaleconych leków na zgagę/refluks, zasięgnijmy porady w aptece. Farmaceuta poinformuje, w jaki sposób prawidłowo przyjmować dany lek (brać go rano na czczo czy po jedzeniu, w przypadku problemów z połykaniem rozgryzać czy wysypać z kapsułki), żeby przyniósł nam korzyści i dobrze się wchłaniał. Ponadto warto poinformować też, jakie jeszcze preparaty przyjmujemy, ponieważ może okazać się, że wchodzą one w interakcje. Dotyczy to np. preparatów z dziurawcem, wit. B12 czy leków, których wchłanianie zależy od odpowiedniej kwasowości żołądka. Warto też zapytać o naturalne sposoby – siemię lniane, zioła, probiotyki, które mogą wspomóc nas w walce z problemem. Nie bierzmy żadnego leku (nawet bez recepty) bez konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.