Śpiew ptaków, zapach kwiatów, ciepłe promienie słońca na twarzy – aż trudno uwierzyć, że nie u wszystkich wiosna budzi pozytywne emocje. Dla alergików to trudny okres walki z cieknącym nosem, łzawiącymi oczyma i kaszlem.

Mgr farm. Łukasz Waligórski z Apteki Rodzinnej w Środzie Wielkopolskiej, Anioł Farmacji 2014

Preparaty przeciwalergiczne stanowią jedną z największych i najbardziej różnorodnych grup leków. Różnią się one nie tylko budową chemiczną i działaniem, ale też postacią farmaceutyczną: aerosole do nosa, krople do oczu, inhalatory, maści, tabletki… Wiele z nich dostępnych jest wyłącznie z przepisu lekarza, jednak te najważniejsze coraz częściej można kupić też bez recepty. Jeśli mamy zdiagnozowaną alergię, to przy pierwszych wiosennych objawach alergii to właśnie od nich warto rozpocząć leczenie.

Najliczniejszą grupę preparatów przeciwalergicznych stanowią leki przeciwhistaminowe. Ich wspólną cechą jest mechanizm działania, który polega na hamowaniu aktywności histaminy – substancji pojawiającej się w organizmie w wyniku reakcji alergicznej. Odpowiedzialna jest ona za obrzęki, zaczerwienienia, skurcz oskrzeli, zmiany skórne i wiele innych, uciążliwych objawów. Zahamowanie jej działania pozwala zmniejszyć symptomy alergii.

Do grupy leków przeciwhistaminowych zalicza się co najmniej kilkanaście substancji czynnych, które podzielono na generacje. Różnice między nimi polegają na precyzji, szybkości i długości działania oraz nasileniu efektów ubocznych.

Leki pierwszej generacji to klemastyna (Clemastinum), difenhydramina (Betadrin), triprolidyna (Actifed), hydroksyzyna (Hydroxizinum) oraz prometazyna (Polfergan, Diphergan) – dostępne na receptę. To najstarsze leki przeciwalergiczne, które oprócz zwalczania objawów alergii powodują też, niestety, senność, zawroty głowy oraz suchość w ustach. Z tego powodu po ich zażyciu nie powinno się prowadzić pojazdów. Stosuje się je głównie w zwalczaniu reakcji alergicznych przebiegających gwałtownie, np. pokrzywki z dużym świądem, nieżytu nosa, zapalenia spojówek, a nawet pomocniczo we wstrząsie anafilaktycznym (w postaci zastrzyku).

Efekty uboczne leków pierwszej generacji sprawiły, że zaczęto szukać związków nieobciążonych tyloma działaniami niepożądanymi. Tak powstała druga generacja leków przeciwhistaminowych – obecnie w większości dostępnych bez recepty. Najpopularniejsze z nich to cetyryzyna (Allertec), loratadyna (Aleric) i feksofenadyna (Telfexo). Działają one szybciej i dłużej, dzięki czemu jedna tabletka często wystarcza pacjentowi na cały dzień.

Brak działania usypiającego i upośledzającego zdolność prowadzenia pojazdów sprawia, że leki z tej grupy alergicy mogą stosować również zapobiegawczo. Dzięki temu w sezonie pylenia określonych roślin i grzybów mogą oni zabezpieczyć się przed uciążliwymi objawami reakcji alergicznej bez obawy o senność czy zawroty głowy.

Najnowszymi lekami z tej grupy są: bilastyna (Clatra), lewocetyryzyna (Xyzal) i desloratadyna (Aerius), które często określa się też mianem trzeciej generacji leków przeciwhistaminowych.

Oprócz kapsułek i tabletek leki przeciwalergiczne występują również w postaci kropli do oczu i nosa, maści, żeli oraz inhalacji. Dobór odpowiedniej formy leku zależy od dolegliwości alergicznych, na jakie skarży się pacjent. W przypadku zaczerwienionych, opuchniętych i łzawiących oczu bardzo skuteczne są krople zawierające kromoglikan, nafazolinę, azelastynę lub difenhydraminę. Alergie skórne charakteryzujące się zaczerwienieniem lub wysypką można załagodzić hydrokortyzonem (lub innym sterydem w zależności o decyzji lekarza), dimetyndenem (Fenistil) lub chlorokrezolem (Diprobase).