W sezonie zimowym wiele osób szuka w aptece preparatów mogących zminimalizować ryzyko infekcji przeziębieniowej. Pyta jednak nie tylko o składniki, które uzupełnią niedobory witaminowo-minerałowe, ale i takie, które miałyby równocześnie stymulujący wpływ na działanie układu odpornościowego. Co warto wiedzieć o algach jadalnych – spirulinie i chlorelli – by wskazać pacjentom profity z ich stosowania?

Autor: Inga Kazana

Wzmacniają odporność, zmniejszają ryzyko wystąpienia alergii. Badania pokazały, że spirulina wzmacnia zarówno niespecyficzną, jak i specyficzną odpowiedź układu odpornościowego – dzięki niej rośnie liczba fagocytowych komórek wychwytujących i wchłaniających wirusy oraz bakterie. Naukowcy dostrzegli także jej wpływ na podwyższenie aktywności komórek NK (ang. Natural Killers), pobudzenie procesów przeciwzapalnych, a także zwiększenie ilości immunoglobulin typu A (IgA) oraz zmniejszenie immunoglobulin typu E (IgE). Te pierwsze przeciwdziałają kolonizacji błon śluzowych (przewodu pokarmowego, dróg oddechowych i  układu moczowo-płciowego) przez chorobotwórcze drobnoustroje, drugie odgrywają rolę w obronie przeciwpasożytniczej, ale też odpowiadają za rozwój alergii (Jensen G.J., Ginsberg D.I., Drapeau Ch.: Blue-green algae as an immuno-enhancer and biomodulator. Journal on Nutraceuticals and Nutrition, 2001; Vol. 3, No. 4). Podobne działanie, tym razem chlorelli, wykazali naukowcy koreańscy (Kwak J.H., Baek S.H., Woo Y., Han J.K., Kim B.G., Kim, O.Y., Lee J.H.: Beneficial immunostimulatory effect of short-term Chlorella supplementation: enhancement of Natural Killer cell activity and early inflammatory response. Nutrition Journal, 2012).

 

Komu rekomendować chlorellę, a komu spirulinę? Spirulinę i chlorellę można polecać do jednoczesnego stosowania, ponieważ działają synergistycznie . Jeśli jednak pacjent chce kupić tylko jeden preparat, warto polecić mu ten, który najbardziej wesprze jego organizm w zakresie właściwych jemu potrzeb. Aby uzyskać tę wiedzę, należy przeprowadzić podstawowy wywiad farmaceutyczny, by zorientować się w kondycji i stylu życia pacjenta.

	CHLORELLA	SPIRULINA
Czym jest?	Jest jednokomórkową algą słodkowodną o zielonej barwie	To niebiesko-zielona jednokomórkowa alga morska
Przynależność gatunkowa	Pod względem biologicznym jest algą i złożoną rośliną zjądrem komórkowym.	Należy do prokariontów, czyli do tej samej grupy biologicznej co bakterie .
Wielkość	Swoim rozmiarem nie przekracza ludzkiej krwinki.	Jak na organizm jednokomórkowy jest duża, osiąga do 0,5 mm.
Najważniejsze składniki odżywcze	Ma najwięcej chlorofilu oraz najwięcej witaminy A w postaci betakarotenu spośród wszystkich znanych roślin. Zawiera dużo białka i osiem aminokwasów egzogennych .	Zawiera 65–72 proc. białka (więcej niż wołowina, kurczak czy soja), osiem egzogennych i 10 endogen-nych aminokwasów, kwas gamma-linolenowy (GLA), beta-karoten, kwas linolowy, arachidonowy, witaminę B12, żelazo, wapń, fosfor .
Ważne!	Posiada twardą, zewnętrzną ścianę komórkową, dla tego rekomendowany suplement musi dostarczać chlorellę, której ściany komórkowe zostały rozerwane .	Ostrożność przy jej wydawaniu obowiązuje wobec pacjentów uczulonych na owoce morza.

Uzupełniają niedobory witaminowo-minerałowe

Obie algi zawierają bardzo dużo białka, witamin – A, z grupy B, C i E oraz minerałów, takich jak: magnez, żelazo, wapń, cynk i potas, a także innych aktywnych substancji – niezbędnych kwasów tłuszczowych, kwasów nukleinowych, polisacharydów, chlorofilu. W ramach programów pomocowych dla krajów rozwijających się prowadzonych przez Światową Organizację Zdrowia, spirulinę dodaje się do pożywienia przeznaczonego dla niedożywionych dzieci. Jednak algi można uznać za pełnowartościowe pożywienie nie tylko tam, gdzie brakuje żywności i ludzie nie dojadają, ale również tam, gdzie cierpią z powodu nadwagi i chorób cywilizacyjnych z nią związanych. Przeciętna dieta człowieka Zachodu jest pełna produktów przetworzonych, zawierających zbyt wiele niezdrowych kalorii – cukru, prowadzącego do rozwoju cukrzycy typu 2 i tłuszczów trans, które zatykają tętnice i powodują pojawienie się zmian miażdżycowych, zwiększając w ten sposób ryzyko zawału serca i udaru mózgu. Nie znajdziemy w naszym europejskim pożywieniu wystarczającej ilości kwasów tłuszczowych omega-3, witamin i mikroelementów. Te wszystkie niedobory potrafią uzupełnić właśnie algi.

Ułatwiają racjonalne odchudzanie

O chlorellę i spirulinę mogą pytać pacjenci, którzy chcą utrzymać prawidłową wagę, a nawet zrzucić nadmiar kilogramów. Warto im wytłumaczyć, w jakim mechanizmie działają w tym przypadku algi i dlaczego warto je suplementować przy okazji kuracji odchudzającej. Po pierwsze, duża zawartość białka sprzyja budowaniu mięśni. Im więcej tkanki mięśniowej w stosunku do tkanki tłuszczowej, tym szybszy metabolizm. Po drugie, algi regulują odczuwanie głodu poprzez ustabilizowanie wyrzutów insuliny do krwi. Przeciwdziałają w ten sposób insulinooporności i rozwojowi cukrzycy typu 2. Japończycy uważają, że to właśnie algi zapewniają szczupłą sylwetkę i dobrą kondycję skóry.

Wspomagają regenerację wątroby, łagodzą dolegliwości trawienne

Wątroba jest całkowicie zależna od wysokiej jakości białek i witamin, szczególnie w okresie, kiedy narażona jest na działanie toksyn lub zainfekowana. W Japonii badano wpływ spiruliny na wczesne stadia uszkodzeń spowodowanych przez alkohol i w chronicznych stanach zapalnych wątroby. W okresie 2–6 tygodni zażywania spiruliny obserwowano normalizację aktywności wątroby z wyraźnymi efektami regeneracji. Ze względu na swój skład spirulina może być wykorzystywana do poprawy pracy układu trawiennego. Okazuje się bardzo pomocna w  dolegliwościach związanych z wrzodami żołądka i dwunastnicy, działa łagodząco na podrażnioną śluzówkę żołądka, zmniejsza stany zapalne. Spirulina wspomaga działanie trawienne trzustki i jej aktywność enzymatyczną, co ma wpływ na sposób trawienia pokarmów i  wykorzystywania z nich składników odżywczych.

Zapobiegają chorobom cywilizacyjnym

Dzięki właściwościom przeciwkrzepliwym algi – zarówno spirulina, jak i chlorella – zapobiegają sklejaniu się płytek krwi i tworzeniu się zakrzepów. Mają też wpływ na obniżenie poziomu cholesterolu we krwi oraz ciśnienia tętniczego. Zapobiegają więc pojawieniu się chorób układu krążenia i ich skutków w postaci zawału serca czy udaru mózgu.

Usprawniają pamięć i myślenie

Choć na polu wspomagania intelektu algi nie mają wielu badań, jedno z nich może mocno podziałać na wyobraźnię: grupa studentów, która co dzień zażywała spirulinę, po sześciu miesiącach poprawiła swoje wyniki w nauce o 81 procent! Ten spektakularny rezultat można wytłumaczyć wysoką zawartością kwasu gamma-linolenowego (GLA) w spirulinie (więcej zawiera go tylko kobiece mleko). GLA w organizmie człowieka zostają przekształcone w lepiej wchłaniane i przyswajane kwasy EPA i DHA z grupy omega-3. Są one niezbędnym budulcem błon komórkowych, tkanki mózgowej i nerwowej (mózg w 60 proc. składa się z tłuszczu!). Dzięki odpowiednio „naoliwionym” błonom komórek nerwowych poprawia się przewodnictwo neuroprzekaźników i mózg lepiej pracuje. Szybciej myśli, sprawniej zapamiętuje, nie poddaje się przygnębieniu i zmęczeniu poznawczemu. W chlorelli natomiast znajdziemy czynnik CFG, którego właściwością jest aktywowanie naturalnej zdolności do odbudowy i naprawy komórek nerwowych. Włączenie suplementów z chlorellą może być więc szczególnie pomocne w przypadku chorób neurodegeneracyjnych lub po urazach czy udarach mózgu.

Są wskazane dla wegetarian

Spirulina zawiera 12 razy więcej łatwo przyswajalnego białka i 28 razy więcej żelaza niż chuda wołowina. Znakomicie uzupełni więc niedobory tych makro- i mikroelementów w diecie wegetarian i wegan. Stanowi również bogate źródło kwasu gamma-linolenowego (GLA), który przekształcany jest przez ludzki organizm w  składowe kwasów omega-3 – DHA i EPA. Te składniki znajdują się głównie w rybach, dlatego wegetarianom trudniej jest je wprowadzić do swojego menu. Uwaga: choć i chlorella, i spirulina bogate są w witaminy z grupy B, nie zawierają jednak witaminy B12 (występują jedynie analogi witaminy B12, czyli formy nieaktywne), dlatego weganie – mimo systematycznego spożywania alg – powinni suplementować tę witaminę.

 

UWAGA FARMACEUCI!

Co trzeba wiedzieć, zanim dobierzemy pacjentowi preparat ze spiruliną lub chlorellą – radzi mgr farm. Anna Bandrowczak. Surowiec użyty do produkcji preparatów musi być pozyskany z hodowli prowadzonej w ochronnej biologicznej strefie, bez użycia herbicydów i pestycydów. Oczyszczające właściwości, jakie chlorella i spirulina wykazują w organizmie, przejawiają się bowiem również w środowisku naturalnym. Jeśli są więc hodowane w niewłaściwych warunkach, a przetwarzane w zanieczyszczonej atmosferze, mogą kumulować to, co nie powinno dostawać się do organizmu, w tym metale ciężkie: rtęć, kadm, ołów. Tak więc, przyjmując suplement z surowcem o nieudokumentowanym (i niewłaściwym) pochodzeniu, w skrajnych przypadkach może dojść do lekkiego, ale pełnoobjawowego zatrucia.
Ponieważ algi zawierają bardzo dużo błonnika, należy uprzedzić pacjenta, że ich przyjmowanie w początkowej fazie może doprowadzić do przejściowych problemów ze strony układu pokarmowego (wzdęć, gazów, zwiększenia częstości wypróżnień). Ustępują one samoczynnie.
Ze względu na zawartość aminokwasu fenyloalaniny, nie zaleca się podawania spiruliny osobom chorym na fenyloketonurię. Choroba ta powoduje brak możliwości syntezy wspomnianego aminokwasu. Ponieważ spirulina pobudza układ odpornościowy, nie powinna być podawana pacjentom cierpiącym na choroby autoimmunologiczne.
Chlorella posiada bardzo twardą, zewnętrzną ścianę komórkową, której zaletą jest to, że może wiązać się z metalami ciężkimi, pestycydami i toksynami, takimi jak polichlorowane bifenyle, i usuwać je z oranizmu. Jednak to, co stanowi o jej właściwościach detoksyzacyjnych, może stanowić problem w przyswajalności składników odżywczych – chlorella przechodzi bowiem przez nasz układ pokarmowy w niezmienionej formie. Dlatego ważne jest, by sprawdzić (taka informacja powinna znajdować się na etykiecie produktu), czy w rekomendowanym suplemencie chlorella została poddana procesowi polegającemu na przerwaniu (rozerwaniu) ścian komórkowych. W ten sposób przyswajalność chlorelli wzrasta wtedy do 80 proc., przy jednoczesnym całkowitym zachowaniu składników odżywczych.
Zarówno chlorella, jak i spirulina muszą być przechowywane w ciemnych szklanych opakowaniach, aby zapewnić składnikowi świeżość w gwarantowaną na etykiecie potencję.

 

Komu rekomendować chlorellę, a komu spirulinę? Spirulinę i chlorellę można polecać do jednoczesnego stosowania, ponieważ działają synergistycznie . Jeśli jednak pacjent chce kupić tylko jeden preparat, warto polecić mu ten, który najbardziej wesprze jego organizm w zakresie właściwych jemu potrzeb. Aby uzyskać tę wiedzę, należy przeprowadzić podstawowy wywiad farmaceutyczny, by zorientować się w kondycji i stylu życia pacjenta.

CHLORELLA JEST LEPSZYM ŹRÓDŁEM CHLOROFILU NIŻ SPIRULINA. DLATEGO REKOMENDUJEMY JĄ PACJENTOM:	SPIRULINA JEST ŚWIETNYM ŹRÓDŁEM ŁATWO PRZYSWAJALNEGO BIAŁKA. ZNAJDZIEMY W NIEJ KWAS GAMMA-LINOLENOWY (GLA) POZYTYWNIE WPŁYWAJĄCY NA PRACĘ MÓZGU I SERCA. DLATEGO SPIRULINĘ REKOMENDUJEMY PACJENTOM:
chcącym oczyścić organizm z toksyn,takich jak ołów, rtęć, kadm, arsen, pestycydy, inseltycydy i polichlorowanebifenyle (PCB )	szukającym suplementu, który poprawia pracę mózgu, np. uczenie się, a także nastrój
z problemami wątrobowymi, palącym lub często pijącym alkohol	zagrożonym anemią (zawarte w niej: chlorofil, witamina B12, kwas foliowy i aminokwasy mają zdolność do przenoszenia tlenu)
cierpiącym na alzheimera i parkinsona oraz po udarach i urazach mózgu – badania pokazują, że ten rodzaj algi wspomaga odbudowanie zniszczonych komórek nerwowych	stosującym profilaktykę przeciwmiażdżycową – ten rodzaj alg zapobiega zlepianiu się płytek krwi i w dalszej konsekwencji zakrzepom
borykającym się z problemem zaparć (przywraca bowiem naturalną florę jelitową)	uskarżającym się na ciągłe zmęczenie – zapewnia bowiem organizmowi impuls do produkcji własnej energii, przyczyniając się tym samym do poprawy siły i wytrzymałości
pacjentom zagrożonym zbyt wysokim poziomem glukozy we krwi (chlorella zapobiega powstawaniu insulinooporności i zmniejsza poziom cholesterolu we krwi)	kobietom dbającym o kondycję skóry i stosującym profilaktykę anty-aging
Oba gatunki alg są równie skuteczne we wzmacnianiu odporności i działaniu antynowotworowym.